زمينه و اهداف: تغذيه انحصاري با شير مادر در شش ماه اول زندگي، باعث کاهش مرگ‌ومير و بيماري‌هاي دوران کودکي مي‌شود. هدف اصلي اين پژوهش مقايسه شاخص‌هاي رشد در دو گروه تغذيه انحصاري با شير مادر و تغذيه کمکي با شير خشک در شيرخواران شش‌ماهه است.

مواد و روش ها: اين مطالعه‌ي کوهورت گذشته‌نگر با حجم نمونه 1088 در کودکان استان آذربايجان‌شرقي طي سال‌هاي 92-1387 انجام شد. اطلاعات از طريق پرونده خانوار و مصاحبه جمع‌آوري گرديد. اندازه‌گيري شاخص‌هاي رشد شامل وزن و قد در مراکز بهداشتي درماني و خانه‌هاي بهداشت انجام شد. تجزيه تحليل داده‌ها با استفاده از رگرسيون لجستيک و آزمون t مستقل با استفاده از نرم‌افزار Stata11 انجام شد.

يافته ها: گروه تغذيه انحصاري با شير مادر 944 نفر و گروه دريافت‌کننده شير خشک 144 نفر بود. در اين مطالعه به ترتيب مادران با تحصيلات دانشگاهي، شاغل، داراي نوزادان با رتبه تولد سوم و داراي نوزادان دوقلو به‌طور معنادار کودکان خود را بيشتر با شير خشک تغذيه مي‌کردند. در سن شش‌ماهگي نيز ميانگين وزن‌گيري و رشد قدي نوزاداني که تغذيه انحصاري با شير مادر داشتند در مقايسه با نوزاداني که شير خشک مصرف مي¬کردند بالاتر بود؛ اما از نظر آماري معنادار نبود.

نتيجه گيري: در سن شش‌ماهگي ميانگين رشد قدي و وزن‌گيري نوزاداني که تغذيه انحصاري با شير مادر داشتند در مقايسه با نوزاداني که شير خشک مصرف مي‌کردند بالاتر بود.